رایانش ابری چیست و چه کاربردهایی دارد؟

با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی به همراه فضای دیجیتال، دستیابی به پاسخ سوال رایانش ابری چیست؟ می­تواند بسیار مفید و کاربردی واقع شود.

در تعریف به ارائه سرویس­های محاسباتی، از جمله سرورها، فضای ذخیره­ سازی، نرم افزارها، شبکه­ ها، تجیزه و تحلیل­ها و اطلاعات به وسیله اینترنت، رایانش ابری گفته می­شود که به منظور ارائه نوآوری سریع­تر و منابع انعطاف پذیر و صرفه جویی در مقیاس، انجام می­گیرد. به بیانی ساده ­تر رایانش ابری برای ارگان­ها و شرکت­هایی که به فضای ذخیره سازی نیاز دارند، این امکان را به وجود می­ آورد که در عوض داشتن زیرساخت­های محاسباتی یا یک مرکز داده برای خود، از طریق سرویس­های ابری به همه چیز دسترسی داشته باشند. حال این همه چیز می­تواند برنامه­ های کاربردی باشد یا فضای ذخیره سازی و هرچیز دیگری. با این حساب اطلاع از چیستی، مفهوم، کاربردها، تاریخچه و انواع مدل­های رایانش ابری بحث گسترده­ای را می­طلبد که در ادامه به نقد و بررسی مفصل آن می­پردازیم.

رایانش ابری (Cloud Computing) چیست؟

به سرویس­های مختلفی که با استفاده از اینترنت ارائه می­شوند، رایانش ابری (Cloud Computing) گفته می­شود، که این سرویس­ها ابزارها و برنامه ­هایی را در برمی­گیرند. سرورها، داده ­های ذخیره سازی، پایگاه­های داده، شبکه و نرم افزار، نمونه ­هایی از این ابزارها و برنامه ­ها را تشکیل می­دهند.

در صورتی که بخواهیم تعریف رایانش ابری را به صورت ساده­ تری توضیح دهیم، باید بگوییم که در این فرآیند ذخیره سازی مبتنی بر ابر است. به طوری که به جای ذخیره سازی نگهداری فایل­ها بر روی هارد دیسک اختصاصی یا دستگاه ذخیره سازی لوکال، امکان ذخیره سازی فایل­های مورد نظر در پایگاه داده از راه دور فراهم می­شود. بنابراین از طریق رایانش ابری می­توان تنها به وسیله دسترسی و اتصال به اینترنت در زمان و مکان دلخواه به داده ­ها و برنامه­ های نرم افزاری دسترسی پیدا کرد.

سوالی ک در ادامه رایانش ابری چیست؟ به وجود می ­آید، این است که رایانش ابری چه مزیت­هایی برای استفاده دارد و چرا کاربر باید برای سوق پیدا کردن به سمت آن ترغیب شود؟.. حتما می­دانید که رایانش ابری یک گزینه محبوب است که کاربران زیادی اصرار به استفاده از آن دارند. در واقع رایانش ابری از مزیت­ها و ویژگی­هایی چون افزایش بهره وری، مقرون به صرفه بودن، عملکرد و امنیت و سرعت و کارایی را با خود به همراه دارد. بنابراین کاملا طبیعی است که کاربران زیادی بخواهند از این سیستم بهره ببرند.

شناخت رایانش ابری، با درک معنای این عبارت

برای درک بهتر عبارت رایانش ابری که عنوان این سیستم است، خوب است به علت نام گذاری آن مراجعه کنیم. در حقیقت رایانش ابری، امکان دسترسی به اطلاعات را به وسیله فضای ابری یا همان فضای مجازی فراهم می­کند و به همین دلیل است که آن را به عنوان رایانش ابری می­شناسند.

با استفاده از این سرویس، شرکت­ها می­توانند برای کاربران خود این امکان را فراهم کنند که فایل­ها و برنامه­ های کاربردی خود را بر روی سرورهای راه دور ذخیره کنند و در ادامه با استفاده از اینترنت می­توانند در مکان و زمان دلخواه خود به اطلاعات خود دسترسی داشته باشند.

زمانی که کاربر برای دسترسی به داده­ها و برنامه­ های خود، نیازی به حضور در مکان خاصی نداشته باشد و زمان معینی برای او تعریف نشود، قادر خواهد بود که داده­ های ذخیره شده خود را به سهولت مدیریت و کنترل کند.

از سوی دیگر رایانش ابری می­تواند تمامی فعالیت­های سنگین که در ارتباط با پردازش داده­ ها هستند را انجام دهد و همه این­ها را به کامپیوترهای دیگر در مقیاس­های بسیار دور در فضای مجازی انتقال دهد. با این اوصاف، اینترنت به یک فضای ابری بدل می­شود که کاربر از طریق آن می­تواند به وسیله هر دستگاهی در هر نقطه­ ای از جهان به فایل­ها و اطلاعات خود دسترسی داشته باشد.

به صورت کلی رایانش ابری از سه بخش اصلی تشکیل می­شود که مشمول موارد زیر هستند:

شرکت­هایی که سرویس­های ابری داده­ ها را ارائه می­دهند و برنامه ­های مورد نیاز را در ماشین­های فیزیکی ذخیره می­کنند. به این صورت که مکان­هایی به عنوان مرکز داده شناسایی می­شوند.

کاربران به تمامی داده ­ها و برنامه­ های مورد نظر و کاربردی امکان دسترسی دارند.

به هم متصل کردن شرکت­های ارائه دهنده و کاربران با سرعت بالا و فواصل زیاد نیز بر عهده اینترنت است.

مشاهده می­شود که تعریف ارائه شده از این سه بخش ساده است، اما در واقع فناوری­هایی که این سه بخش را در کنار یکدیگر قرار می­دهد، دارای پیچیدگی است. اما نکته حائز اهمیت این است که رایانش ابری می­تواند عملکرد و رویکرد کسب و کارها به منابع فناوری اطلاعات را تغییر دهد و ساده سازد.

به طور مثال اکثریت ارائه دهندگان فضای ابر با استفاده از اشتراک، خدمات خود را ارائه می­دهند و کاربران در این صورت می­توانند با پرداخت هزینه اشتراک به صورت ماهانه به کلیه منابع محاسباتی مورد نیاز خود، دسترسی پیدا کنند. تحت این شرایط دیگر تهیه مجوزهای نرم افزاری، ارتقا سرورهای قدیمی، خرید ماشینهای بیشتر در صورت پایان یافتن فضای ذخیره سازی و خرید نرم افزارهای بروزرسانی شده، برای کاربری که اشتراک را تهیه کرده است، ضرورتی نخواهد داشت.

تاریخچه رایانش ابری؛ از دهه 60 میلادی تا امروز

ایده­ ای که برای سرویس رایانش ابری ارائه شد، به سال 1950 میلادی بازمی­گردد. در دهه 50 بسیاری از شرکت­ها نمی­توانستند برای هر نفر یک کامپیوتر تهیه کنند و همین موضوع باعث شد که ایده امکان استفاده مشترک کارمندان از یک کامپیوتر یک چالش بزرگ باشد. سال­های 1960 تا 1970 به عنوان آغازی برای سرویس ابری شناخته می­شوند.

پرفسور جان مک کارتی در دهه 1960 تئوری تقسیم زمان یا به عبارتی (Theory of Time-sharing) را مطرح نمود. حرفی که در بطن این تئوری نهان شده بود، این بود که یک سیستم می­تواند در لحظه به تعداد کاربران زیادی سرویس دهد. وی دانشمند حوزه کامپیوتر و هوش مصنوعی بود که طبق فرضیات خود بیان کرده بود: (رایانش ابری ممکن است روزی به عنوان یکی از صنایع همگانی مورد استفاده بشر قرار بگیرد.)

مکانیزم­های پیاده شده در سال­های 1960 تا 1970 باعث شد که کاربران قادر باشند اطلاعات و داده­های مورد نیاز خود را دریافت کرده و در ترمینال رایانه خودشان آن­ها را ببینند. این سرویس­های مرکزی به عنوان Hosted application شناسایی می­شوند.

از سوی دیگر پارک هیل داگلاس در سال 1966 در کتابی به اسم ( صنعت همگانی رایانه)، کلیه ویژگی­های حاضر رایانش ابری را همراه با مقایسه با شکل­های مصرف خصوصی و عمومی و صنعت برق و مصرف انجمنی، بررسی کرده است.

جالب است بدانید که واژه ابر در گذشته به شدت امروز مورد استفاده قرار نمی­گرفته است؛ این کلمه از صنعت تلفن برگرفته شده که کمپانی­های ارتباطات راه دور که تنها خطوط نقطه به نقطه اختصاصی را تا دهه 1990 ارائه می­کردند و بدین ترتیب آغاز راه ارائه به شبکه­ های خصوصی مجازی با کیفیت مشابه سبب شد تا قیمت­ها کم­تر شوند. همچنین ناگفته نماند که نماد ابر به منظور نمایش شبکه­ های مخابراتی کاربرد داشت.

در ادامه تاریخچه رایانش ابری، قابل ذکر است که حرکت شرکت­ها از حیطه شبکه ­های نقطه به نقطه به سمت خدمات شبکه خصوصی مجازی سوق پیدا کرد. در این حالت شرکت­ها توانستند زیرساخت فیزیکی واحد فراهم کنند و دسترسی مشترک را برای چندین کاربر فراهم آورند. بهبود پهنای باند و صرفه جویی در هزینه­ ها در نتیجه این اتفاق رخ داد. همچنین در سال­های پایانی دهه 1990 یک شرکت نرم افزاری به نام SalesForce در حوزه اپلیکیشن­های جامع و کاربردی سازمان­ها به نرم افزار تحت وب شروع به فعالیت کرد. از طرف دیگر، نخستین تعریف شناخته شده از رایانش ابری در سال 1997 به وسیله پرفسوری از دالاس به نام رامناث چلاپا ارائه شد. او تعریف خود را به این شکل بیان کرد که (یک الگوی محاسباتی که مرزهای آن را منطق اقتصادی بیش از منطق فنی مشخص می­کند.)

در سال 1999 نرم افزاهای مجازی سازی وارد بازار شد و دهه اول قرن 21 زمان شروع رشد و شکوفایی تکنولوژی رایانشی شناخته می­شود. در سال 2007 نیز تحقیقات و پژوهش­هایی توسط گوگل و آی بی ام برای رایانش ابری انجام شد. و در نهایت سال 2008 بود که شرکت گارتنر به موقعیت اصلی رایانش ابری دست یافت.

کاربردهای رایانش ابری چیست و برای چه کسانی مناسب است؟

به صورت کلی ویژگی­های ابر شامل دسترسی به سرویس بدون محدودیت جغرافیایی، سلف سرویس، انعطاف پذیری بالا در منابع و اجزای تشکیل دهنده و Pay As You Go می­شود. احتمالا مفهوم این ویژگی­ها برای شما همچنان گنگ است و به دنبال این است که بفهمید رایانش ابری چه کاربردهایی دارد و اصلا برای چه کسانی مناسب است؟..

کاربردهای رایج رایانش ابری عبارت هستند از:

• سرور ابری
• ابر ترکیبی و چند ابری
• تست و توسعه
• فضای ذخیره ابری
• تجزیه و تحلیل داده­های بزرگ
• بکاپ گیری از اطلاعات

سه نوع از محاسبات ابری که برای کاربران هر حیطه مناسب هستند:

1. زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)
2. پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
3. نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)

مزایا استفاده از رایانش ابری:

• استفاده آسان و راحت
• انعطاف پذیری
• صرفه جویی در هزینه
• مقیاس پذیری
• قابلیت اطمینان
• سرعت زیاد
• بکاپ گیری

معایب استفاده از رایانش ابری:

• امنیت
• اشکالات داخلی و قطع برق
• وجود اشتباهات غیرعمدی به وسیله کنترل یک پورتال توسط چند نفر

با انواع مدل­های رایانش ابری آشنا شوید

ابرها مدل­های مختلفی را شامل می­شوند که متمایز از یکدیگر هستند. به صورت کلی سه نوع ابر عمومی، خصوصی و ترکیبی، انواع مدل­های رایانش ابری را تشکیل می­دهند.

ابرهای عمومی

به ابرهایی که سرویس­های خود را روی سرورها و فضای ذخیره سازی در اینترنت ارائه می­دهند، ابر عمومی اطلاق می­شود. در این نوع، وظیفه اداره سخت افزار و نرم افزار و زیرساخت­های کلی بر عهده یک شرکت شخص ثالث است. حساب­ها در این نوع از ابر تقریبا بر همه در دسترس هستند.

ابرهای خصوصی

ابرهایی که برای مشتریان خاص مانند کسب و کارها یا سازمان­ها تهیه می­شوند را ابر خصوصی می­نامند. هاست سرویس رایانش ابری می­تواند مرکز خدمات داده شرکت باشد. اغلب خدمات این سرویس بر روی شبکه خصوصی ارائه می­شوند. در واقع استفاده انحصاری در این ابر به ارگان مورد نظر تعلق می­گیرد و دیگر دسترسی عمومی وجود نخواهد داشت.

ابرهای ترکیبی

همان­طور که می­توان از نام این ابرها حدس زد، خدماتی که توسط ابرهای ترکیبی ارائه می­شود به صورت ترکیبی از ابرهای خصوصی و عمومی هستند. انعطاف پذیری، بهینه سازی زیرساخت و امنیت، سه فاکتوری هستند که این نوع از رایانش ابری برای کاربر در پی دارد. به صورت کلی یک سازمان می­تواند برای استفاده از ابر ترکیبی، عملکردهای حساس را با ابر خصوصی و تطبیق با افزایش تقاضای محاسباتی را با ابر عمومی به انجام برساند.

البته ناگفته نماند که یک نوع از رایانش ابری با عنوان چند ابری (Multicloud) وجود دارد که در این حالت سازمان­ها از ابرهای متعدد چنین شرکت ارائه دهنده استفاده می­کنند.

در نهایت امیدواریم مطالب ارائه شده در رابطه با رایانش ابری و مفاهیم آن مفید واقع شده باشند و پاسخ سوال رایانش ابری چیست؟ را در این مطلب دریافت کرده باشید.