در این آموزش، به سراغ نوشتن برنامه “Hello, World!” با زبان برنامهنویسی PHP رفته‌ایم. همچنین برخی نکته‌ها در مورد باز و بسته کردن کدهای PHP درون مجموعه کد و استفاده از انواع مختلف کامنت در کدها را مرور خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
تقریباً هر آموزش زبان برنامهنویسی با یک سلام به دنیا شروع می‌شود. برنامه “Hello, World!” یک گزینه کلاسیک و قدیمی برای این منظور است که به عنوان اولین برنامه کامل برای تازه‌کاران و همین‌طور، تست سیستم‌ها و محیط‌های برنامهنویسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع در برنامه “Hello, World!” قالب اساسی زبان‌های برنامهنویسی مطرح می‌شود.
شروع کار در زبان برنامهنویسی PHP
پیش‌نیازها
برای دنبال کردن مراحل این آموزش به نصب PHP و همین‌طور یک محیط برنامهنویسی لوکال در کامپیوترتان نیاز خواهید داشت.
نوشتن برنامه “Hello, World!”
برای نوشتن برنامه “Hello, World!”، ابتدا یک برنامه ویرایشگر متنی خط فرمان مانند nano را باز می‌کنیم و یک فایل جدید می‌سازیم.
nano hello.php
وقتی فایل متنی در یک پنجره ترمینال باز شد، برنامه را به صورت زیر تایپ کنید.
<?php echo "Hello, World!"; ?>
بیایید قسمت‌های مختلف این کد را با هم بررسی کنیم.
تمام کدهای PHP درون یک بلوک کد PHP قرار می‌گیرند. هر بلوک با <?php شروع و به یک ?> ختم می‌شود.
echo یک ساختار زبانی است و آرگومان‌های عبارت‌هایی هستند که بعد از کلمه کلیدی echo می‌آیند. این عبارت‌ها با علامت کاما از هم جدا می‌شوند و محدود به پرانتز نیستند. در واقع، echo به PHP می‌گوید که هر بین echo و نقطه ویرگول آخر خط وجود دارد، در خروجی نمایش دهد.
بین echo و علامت نقطه ویرگول (;) سری کاراکتر Hello, World! قرار دارد که بین دو علامت نقل‌قول (“”) محصور شده است. هر گونه کاراکتری که درون علامت نقل‌قول قرار گیرد، با نام «رشته» یا string شناخته می‌شود.
پس از نوشتن برنامه، کلید CTRL را نگه داشته و سپس با زدن کلید X از ویرایشگر nano خارج شوید. وقتی پیغام ذخیره فایل برایتان نمایش داده شد، کلید Y را بزنید.
هنگامی که از nano خارج شدید، به shell خودتان برخواهید گشت.
به این ترتیب، نوشتن برنامه “Hello, World!” به پایان رسیده است.
اجرای برنامه “Hello, World!”
پس از نوشتن برنامه “Hello, World!”، همه چیز برای اجرای این برنامه آماده خواهد بود. برای این منظور از فرمان php به همراه عنوان فایل برنامه به صورت زیر استفاده کنید.
php hello.php
اجرای برنامه hello.php که همین الان آن را تولید کردید، باعث می‌شود که ترمینال خروجی زیر را برایتان نمایش دهد.
Hello, World!
حالا می‌خواهید عملکرد برنامه را به صورت جزئی‌تر بررسی کنیم.
PHP اجرای خط echo “Hello, World!”; را با فراخوانی ساختار زبانی echo انجام داده است. مقدار رشته Hello, World! به این ساختار اختصاص پیدا کرده است.
در این مثال، رشته Hello, World! یک آرگومان نیز محسوب می‌شود؛ چرا که مقداری است که به بخش دیگری از کد مانند ساختار یا یک تابع اختصاص یافته است.
علامت‌های نقل‌قول دو طرف Hello, World! نیز در صفحه خروجی نمایش داده نمی‌شوند. به این دلیل که آنها برای شناسایی یک «رشته» به PHP استفاده شده‌اند. در واقع، این علامت‌ها تنها شروع و پایان رشته را مشخص می‌کنند.
با اجرای موفقیت‌آمیز این برنامه، می‌توانید تأیید کنید که PHP به‌درستی نصب شده و قالب برنامه نوشته‌شده درست است. قبل از اینکه وارد جزئیات بیشتر این کد شوید، بیایید نگاهی دقیق‌تر به بلوک کد PHP داشته باشید.
کار در خارج از بلوک کد PHP
در یک فایل .php هر چیزی خارج از تگ‌های PHP به عنوان اچتمل یا متن ساده درنظر گرفته می‌شود. زبان برنامهنویسی PHP اساساً برای گسترش قابلیت‌های HTML نوشته شده است. بر این اساس، می‌توانید چندین بلوک کد PHP را در یک فایل جای دهید. هر چیزی خارج از بلوک کد به عنوان اچتمل یا متن ساده منظور خواهد شد.
فایل hello.php را به صورت زیر بروزرسانی کنید.
Hi Sammy <?php echo "Hello, World!"; ?> How are you doing? <?php echo "Swimmingly!";
اکنون فایل را ذخیره کرده و آن را دوباره اجرا نمایید.
Hi Sammy Hello, World! How are you doing? Swimmingly!
با کمی بررسی بیشتر درباره کد متوجه می‌شوید که عبارت‌های Hi Sammy و How are you doing?، هر دو خارج از بلوک‌های کد PHP هستند و بنابراین به عنوان متون ساده در هنگام اجرای برنامه رندر می‌شوند.
هم‌اکنون این فایل دارای دو بلوک کد PHP است. بلوک اول دارای تگ ابتدایی و پایانی است و این در حالی است که بلوک دوم بدون تگ پایانی رها شده است.
نکته اینجاست که استفاده از تگ ?> ضروری نیست. هنگامی که یک فایل را با بلوک کد PHP به پایان می‌رسانید، توصیه می‌شود که از تگ پایانی صرف‌نظر کنید. چرا که هر گونه کاراکتر یا فضای خالی که پس از تگ پایانی رندر شود، در صفحه خروجی به صورت اچتمل یا متن ساده نمایش داده می‌شود. چنین چیزی می‌تواند موجب برخی اتفاقات ناخواسته در رابطه با اپلیکیشن شما شود. از جمله اینکه برخی عملکردها مانند ارجاع یا redirect در صورت وجود هر گونه خروجی به مرورگر، اجرا نخواهند شد. بنابراین، در هنگام نوشتن فایلی که فقط کد PHP در خود دارد، هرگز از تگ پایانی PHP استفاده نکنید.
هر کد پیچیدگی‌های بیشتری پیدا کند و مفهوم‌های مختلف در بلوک‌های کد چندگانه تقسیم شوند، ارائه برخی توضیحات برای خودمان و دیگران مفید خواهد بود. چنین کاری از طریق استفاده از کامنت‌ها صورت می‌گیرد.
اضافه‌کردن کامنت‌ها در زبان برنامهنویسی PHP
یک «کامنت» در کدنویسی، خطی است که به عنوان بخشی از برنامه اجرا نخواهد شد. تنها هدف کامنت این است که توسط کاربری که به آن نگاه می‌کند، خوانده شود. یکی از مسائل غافلگیر کننده برای اکثر توسعه‌دهندگان، زمانی است که صرف خواندن کد در مقایسه با نوشتن کد می‌شود. به همین دلیل است که نوشتن کد به خواناترین شکل ممکن یکی از مسائل اساسی در برنامهنویسی است. برای این منظور، چند راهکار برای شما وجود دارد.
- استفاده از استانداردهای کدنویسی. مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و بهترین روش‌ها برای سازماندهی و فرمت‌بندی شفاف کدها وجود دارند که می‌توانید از آنها بهره ببرید. در برنامهنویسی PHP، رایج‌ترین استانداردها توسط گروه PHP-FIG توسعه داده شده‌اند.
- به جای اینکه سهولت نوشتن را درنظر بگیرید، شرایط راحت‌تر خواندن را فراهم کنید. به عنوان مثال، از متغیرهای همراه با توضیح به جای متغیرهای اختصاری استفاده نمایید. اینکه چه تعداد خط برنامه بنویسید، اهمیتی ندارد. بلکه مهم این است که شخص بتواند خطوط را به‌سرعت متوجه شده و از عملکرد برنامه آگاهی یابد.
- ارائه کامنت و توضیح برای شفافیت بیشتر. اگر از دو تکنیک قبل استفاده کرده باشید، کدنویسی شما هنوز هم به توضیح بیشتر احتیاج خواهد داشت. کامنت یک روش نه‌چندان سخت و سریع برای توضیح به کاربران در مورد چگونگی عملکرد برنامه است.
انواع کامنت‌ها
وقتی در برنامهنویسی PHP کامنت می‌نویسید، دو گزینه برای این منظور در پیش رو دارید: کامنتهای یک‌خطی و کامنتهای چندخطی. کامنتهای یک‌خطی را می‌توان در هر نقطه از یک خط شروع کرد و آنها را در انتهای خط یا انتهای بلوک کد خاتمه داد.
معمول‌ترین روش برای شروع کامنت یک‌خطی، استفاده از دو علامت اسلش پشت‌سرهم (//( است. البته در زبان برنامهنویسی PHP استفاده از علامت هشتگ (#) نیز به عنوان شروع کامنت تشخیص داده می‌شود.
Hi Sammy <?php echo "Hello"; //, World!"; ?> How are you doing? <?php echo "Swimmingly!"; // other options: Floating along
حالا فایل را ذخیره کرده و دوباره آن را اجرا کنید.
Hi Sammy Hello How are you doing? Swimmingly!
اولین کامنت از وسط خط کد آغاز شد. نقل‌قول پس از کلمه “Hello” بسته و پس از یک نقطه ویرگول، بقیه خط به صورت کامنت درآمد. کامنت‌کردن یک یا چند خط از کد معمولاً در هنگام عیب‌یابی کدنویسی و برای تست واکنش برنامه به حدف برخی عناصر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در دومین کامنت، یک گزینه دیگر برای جواب به پرسش وارد کرده‌ایم. شاید گام بعدی در پروژه شما این است که پاسخ بر اساس گزینه‌های مختلف در هر بار اجرای برنامه باشد. این کامنت به عنوان یادآوری برای گزینه‌هایی است که می‌توان در این رابطه اضافه کرد.
کامنتهای چندخطی با علامت /* و با */ به پایان می‌رسند. مفسّر PHP از هر گونه متن یا کد موجود در بین این کاراکترها صرف‌نظر می کند. بیایید برای داشتن گزینه‌های بیشتر، آخرین خط برنامه را به یک کامنت چندخطی تبدیل کنیم.
Hi Sammy <?php echo "Hello"; //, World!"; ?> How are you doing? <?php echo "Swimmingly!"; /* When responding with one of a number of answers, here are some other options: * Floating along * Fin-tastic * Going with the flow * Treading water * Swamped */
استفاده از کامنت چندخطی باعث می‌شود که فضای بیشتری برای اضافه‌کردن جزئیات و فرمت‌بندی دوباره کد در اختیار داشته باشیم. همچنین ارائه توضیحات در مورد هدف‌گذاری کدنویسی راحت‌تر انجام می‌گیرد. کامنت چندخطی شامل خط فاصله است و از علامت * به عنوان نشانگر لیست استفاده می‌کند. ترکیب */ خاتمه بلوک کامنت را مشخص می‌کند.
استفاده از DocBlocks برای مستندسازی
یک نوع خاص از کامنتهای چندخطی با عنوان DocBlock شناخته می‌شوند. در واقع، این یک راه منحصر به فرد برای مستندسازی عملکرد یک فایل، کلاس یا متد خاص محسوب می‌شود. با اینکه شروع و خاتمه DocBlock با علامت */، مطابق کامنتهای چندخطی است، ولی طراحی آن برای اضافه‌کردن جزئیات ویژه در کار با یک اِلمان است. این جزئیات نه‌تنها دید همه‌جانبه‌ای در اختیار توسعه‌دهندگان کد قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند به عنوان پیشنهاد توسط ویرایشگرهای کد یا IDEها مورد استفاده قرار گیرند.
یک DocBlock از چند بخش تشکیل می‌شود. اولین بخش، مربوط به معرفی اِلمان و در ادامه، یک بخش توضیح طولانی‌تر برای مفهوم موردنظر (در صورت نیاز) است.
بخش انتهایی باعث می‌شود که DocBlock یک منبع منحصربه‌فرد برای برچسب‌ها و حاشیه‌نویسی‌ها باشد. این یک روش خلاصه و مناسب برای ارائه اطلاعات در مورد اِلمان مربوطه در کدنویسی است. به عنوان مثال، برچسب می‌توانند حاوی نوع اطلاعات موردتأیید یا بازگشتی توسط یک متد یا یک تابع باشند. همچنین می‌توان به این وسیله، جزئیات بیشتری در مورد نویسنده یا کپی‌رایت یک فایل اضافه کرد.
<?php /** * DocBlock example * * @author Sammy <sammy@digitalocean.com> */ ...
نوشتن یک کد واضح که توسط کاربران دیگر قابل‌درک باشد، یکی از نکات اساسی در برنامهنویسی PHP است. با این وجود، ارائه توضیحات بیشتر در قالب کامنت می‌تواند به درک بیشتری از کدنویسی شما و گزینه‌های پیش روی آن منجر شود.
جمع‌بندی
در این اموزش، با زبان برنامهنویسی PHP، برنامه “Hello, World!” را ایجاد کردیم. همچنین با نحوه باز و بسته کردن بلوک‌های کد PHP درون کدنویسی و استفاده از کامنتهای مختلف برای توضیح بیشتر در کدهای پیچیده آ‌شنا شدیم. البته مسلماً راه زیادی تا پایان مهارت در برنامهنویسی PHP باقی مانده است و توصیه می‌کنیم که حتماً مطالب آینده وبلاگ آریانت را دنبال کنید.